مردم در سراسر دنیا با سرعت بی‌سابقه‌ای این بازی را نصب می‌کنند و از اعتیاد به آن در شبکه‌های اجتماعیشان حرف می‌زنند. در واقع تعداد کاربرانی که این بازی در پنج روز ابتدایی خود جذب کرد، با تعداد کاربرانی که اینستاگرام در طول یک سال جذب می‌کند برابر است و توانسته است مرز تعداد کاربران روزانه‌ی توییتر را پشت سر بگذارد. سیستم‌های تحلیلی گزارش داده‌اند که مدت زمانی که مردم در سراسر جهان در این بازی صرف می‌کنند از مدتی که در فیس‌بوک مشغول هستند بیشتر است. این بازی با استفاده از واقعیت مجازی و موقعیت جغرافیایی کاربران، محیط جذابی را فراهم و با ترغیب مردم به راه رفتن و فعالیت‌های فیزیکی مخاطبانی از سنین مختلف جذب کرده است. در این پست کوتاه می‌خواهیم به چند مورد از ویژگی‌های این بازی که به موفقیت سریع آن منجر شده است بپردازیم؛ هم‌چنین به برخی راهکارهای درآمدی جالب که می‌توان برای آن متصور شد اشاره خواهیم کرد.

رمزهای موفقیت

برای بررسی موفقیت یک اپلیکیشن چهار مشخصه‌ی مهم که باید مورد توجه قرار بگیرد نرخ بازگشت روزانه‌، شهرت اپلیکیشن و تعداد کاربران، میزان درگیری کاربران با اپلیکیشن و میزان درآمد هستند. بازی Pokemon Go در هر چهار مشخصه خلاقیت‌های متنوعی را به‌کار گرفته است:

نرخ بازگشت روزانه‌ی کاربران

مجموعه‌ای از تجربه‌های کاربری حین انجام بازی در تامین نرخ بازگشت روزانه‌ی مناسب برای اپلیکیشن نقشی حیاتی دارند، هرچه این تجربه‌ها منحصربه‌فردتر باشند نرخ بازگشت کاربر بیشتر خواهد بود و Pokemon Go در این شاخصه بی‌نظیر است. هر صحنه در این بازی خاص و جدید است، زیرا اولا بازیکن برای انجام بازی باید مدام محل حضور خود را تغییر دهد و صفحه‌ی نمایش بازی کروکی محل حضور بازیکن است، ثانیا اگر بازیکن در محل تکراری باشد زاویه پرتاب Pokeball، شخصیت Pokemonای که بازیکن یافته است و محل حضور آن در دنیای واقعی، المان‌های دنیای واقعی مثل زمان شبانه‌روز، آب‌وهوا، مردمی که در آن منطقه حضور دارند و … در هر تجربه متفاوت هستند. حتما شما هم تصاویری از بازی را دیده‌اید که یک Pokemon روی دست یا پای آدم‌های اطراف بازیکن دیده می‌شود و محل‌های متغیر حضور آن برای افراد جالب است.  از طرف دیگر راه رفتن و فعالیت فیزیکی احساس مثبتی در بدن ایجاد می‌کند و اینکه تحرک با بازی عجین شده است، خود سبب احساس ویژه‌ای در تجربه‌ی کاربری می‌شود.

هم‌چنین منحنی تسلط کاربر بر بازی و افزایش توانایی‌های وی به نرمی و آهستگی طی می‌شود. کاربر در طول زمان با یافتن Pokemonها خود را قوی می‌کند تا در زمان مقتضی از آن‌ها استفاده کند. پایان بازی، مثل سایر بازی‌های Pokemon هدف ثابتی وجود ندارد. همیشه کسی وجود دارد که از شما بهتر بازی کند، این پدیده به بازیکنان انگیزه‌ای مستمر می‌دهد تا به حرکت بر روی منحنی تسلط خود ادامه دهند و مدام خود را قوی‌تر کنند.

شهرت و تعداد کاربران، تبلیغات دهان‌به‌دهان، گسترش ویروسی

در زمینه‌ی حلقه‌ی انتشار بازی هم Pokemon Go خلاقیت جالب و تازه‌ای را به‌کارگرفته است. علیرغم اکثریت اپلیکیشن‌های حال حاضر در دنیا که ویژگی به اشتراک‌گذاری راحت در شبکه‌های اجتماعی را یک حسن می‌دانند، در این بازی ویژگی اشتراک‌گذاری در فضای مجازی وجود ندارد. در واقع شبکه‌ی ارتباطات مجازی شما در این بازی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، بلکه شبکه‌ی ارتباطی شما در بازی زیرمجموعه‌ای از ارتباطات حقیقی شما در محلی که مشغول بازی هستید است! کسی که گوشی هوشمند دارد با دیدن اشخاصی که در حال انجام بازی با مدل خاصی هستند (آدم‌هایی که در اماکن عمومی راه می‌روند و مدام صفحه‌ی گوشی خود را به جهات مختلف می‌چرخانند و نگاهشان فقط معطوف به صفحه است.) کنجکاو می‌شود و بازی را دانلود و نصب می‌کند! این بازیکن جدید هم با بازیکنان قبلی وارد تعامل می‌شود و هم باعث کنجکاوی عده‌ی جدیدی می‌شود. این بازیکنان در زمان‌هایی هم که مشغول بازی کردن در اماکن حقیقی و خارج از منزل نیستند، حضور در شبکه‌های مجازی را با راه‌حل اسکرین‌شات از بازی ادامه می‌دهند و از طرفی رویدادها و دورهمی‌های متعددی در جوامع مختلف فیس‌بوک برنامه‌ریزی می‌شوند تا کاربران در کنار هم جمع شوند و به بازی کردن بپردازند. عدم محدود شدن حلقه‌ی انتشار بازی به حلقه‌های ارتباطی گذشته‌ی افراد سبب می‌شود یک تعامل بدون هیچ آشنایی قبلی سبب اضافه شدن یک بازیکن به این بازی می‌شود. توسعه‌دهندگان بازی Pokemon Go با هوشمندی، تعامل‌های اجتماعی زندگی حقیقی را مهندسی کرده‌اند تا آن‌ها را به هدف ترویج بازی در سراسر دنیا و ایجاد علاقه در مردم برساند.

در گذشته هیچ اپلیکیشنی با این سرعت چنین شهرتی را کسب نکرده بود. مردم علت این مساله را تجربه‌ی واقعیت مجازی می‌دانند و در بسیاری از موارد حق با ایشان است، ولی این فقط تجربه‌ای که شما با استفاده از دوربین خود به بازی بپردازید نیست، تجربه‌ای است که مرزهای بین جهان مجازی و دنیای واقعی را کمرنگمی‌کند و بازیکن را در عبور و مرور دائمی بین این دو دنیا قرار می‌دهد.

این شهرت و محبوبیت بدون حضور در شبکه‌های مجازی رخ داده است، می‌توان متصور شد که اگر توسعه‌دهندگان بازی امکان تعاملات اجتماعی مختلف درون بازی را به بازیکنان بدهند، شبکه‌ی انتشار این بازی عمیق‌تر و گسترده‌تر خواهد شد،حتی اگر این تعاملات هم در دنیای حقیقی رخ بدهند، و یا برای مثال،امکان تبادل Pokemonها به صورت مجازی بین کاربران فراهم شود.

میزان درگیری کاربران با بازی

در اغلب بازی‌ها مدت هر بخش بازی با مرحله‌ها، دروازه‌ها، انرژی و … محدود می‌شود اما در بازی Pokemon Go مدت زمان بازی تا زمانی که کاربر اراده کند ادامه خواهد داشت و پیاده‌سازی این اتفاق که مدت بازی با چیزی محدود نشود کار سختی است. در واقع کاربران این بازی می‌توانند تا زمانی که بخواهند به راه رفتن در اماکن عمومی شهر ادامه بدهند و در بازی پیشرفت کنند. بازیکنان همچنین می‌توانند به جای انجام فعالیت فیزیکی پول بپردازند و مدت زمان بازی کردن خود را از این طریق افزایش دهند اما توسعه‌دهندگان خلاق Pokemon ترتیبی داده‌اند که افراد بین پرداخت پول و یا از خانه بیرون زدن و راه رفتن مخیر باشند تا به این وسیله ایشان را به تحرک و حضور در جامعه تشویق کنند.

Pokemon Go مثل اکثر بازی‌هایی که به خوبی طراحی شده‌اند، پیشنهادهای جذابی برای کاربران دارد که آن‌ها را مجاب می‌کنند هرطور شده از این پیشنهادها استفاده کنند و با بازی درگیر شوند. مهم است که توجه کاربران جلب شود اما چیزی که از آن هم مهم‌تر است، داشتن لایه‌های مختلفی از جایزه است که کاربران را داخل بازی نگه دارد. در این بازی، شما علاوه بر جمع‌آوری چیزهایی که به قوی کردن Pokemonهایتان کمک می‌کند، باید شخصیت خودتان را هم قوی کنید. وجوه رایج مختلفی در بازی وجود دارند که با زمان تغییر می‌کنند و  سبب می‌شوند هر فرآیندی سرعت و طعم خودش را داشته باشد، به این ترتیب بازیکنان جایزه‌ها را با سرعت‌ها و در زمان‌های متفاوتی دریافت می‌کنند و در تله‌ای که همه‌چیز را منوط به پیشرفت به مرحله‌ی بعد بازی می‌کند گیر نمی‌افتند.

در تمام طول بازی اپلیکیشن باید باز باشد، در نتیجه حواس کاربر با خروج از اپلیکیشن و استفاده از سایر بخش‌های گوشی پرت نمی‌شود و بر بازی متمرکز است. محیط بازی هم به‌گونه‌ای زیبا طراحی شده و بخش‌های مختلف صفحه مدام در حال جنب‌وجوش هستند و یا با چشمک زدن و المان‌های مختلف بصری سعی می‌کنند از وجود اتفاق‌های جدید در مکان‌های مختلف خبر بدهند. همه‌ی این‌ها باعث می‌شود بازیکن بخواهد چشم و گوشش معطوف به بازی باشد و آماده است تا با هر اتفاق جدیدی در هر لحظه درگیر شود و بازی کند.

میزان درآمد و راهکارهای درآمدی ممکن

در حال حاضر Pokemon Go با تاثیر محسوسی که بر ارزش برند داشته، ضریب نفوذ ۲۵ درصدی در انواع دستگاه‌هایی که برای بازی Pokemon Go قابل استفاده هستند (گوشی‌های هوشمند اندروید و iOS و گجت‌های بازی و …) را از آن خود کرده است. مدل درآمدی این بازی در حال حاضر پرداخت درون‌برنامه‌ایاست و کاربر برای تسریع و تقویت هر اقدامی در بازی می‌تواند با صرف پول به هدفش برسد؛ اما نکته‌ی جالب این است که هیچ‌کدام از امکانات بازی برای کاربری که قصد پرداخت ندارد غیرقابل‌دسترس نیستند. کاربران می‌توانند برای رشد سریع‌تر Pokemonها، استفاده از Egg Incubator، خرید Pokeball بیشتر و … پول بپردازند اما بدون این پرداخت هم همه‌ی پیشرفت‌ها در بازی ممکن است.

از طرفی، با توجه به ظرفیت‌های موجود در بازی می‌توان برخی راهکارهای درآمدی را برای آن متصور شد که هنوز مورد استفاده قرار نگرفته‌اند اما درهای جدیدی از کسب درآمد اپلیکیشن را به‌روی توسعه‌دهندگان می‌گشایند:

اول: Pokestopهایی که توسط اسپانسرها خریداری شوند

مقاله‌های فراوانی در مورد کسب‌وکارهای کوچکی که طی چند روز اخیر رشد دو رقمی فروش را به علت نزدیکی به Pokestopها و یا Gymها تجربه کرده‌اند نوشته شده است.  این دو محل برای بازیکنان نقشی حیاتی دارند. بازیکنان به Pokestopها می‌روند تا خود را با المان‌های رایگان تجهیز کنند مثلا توپ‌هایی که برای دریافت Pokemon استفاده می‌کنند و محل‌هایی که Pokemonها را تقویت کنند را در این نقاط می‌یابند . بازیکنان همچنین اگر خوش‌شانس باشند می‌توانند اشکالی به شکل تخم‌مرغ‌ بیابند که اگر بین ۲ تا ۱۰ کیلومتر راه بروند تبدیل به یکی از کاراکترهای Pokemon می‌شوند. Gymها هم محل‌هایی هستند که Pokemonهای هر بازیکن تربیت و وارد نبرد می‌شوند. در مورد هر دو محل، بازیکن باید از نظر مکانی به اندازه‌ی کافی به موقعیت جغرافیایی نزدیک باشد تا از آن‌ها استفاده کند. بدیهی است که بازیکنان با اعتیاد زیادی که به این بازی پیدا کرده‌اند سعی می‌کنند در طول شبانه‌روز به این اماکن بروند. قدم گذاشتن هرکس به محل کسب‌وکارها می‌تواند مشتری بالقوه‌ی جدیدی به حساب بیاید، به این ترتیب هر کسب‌وکار کوچک می‌تواند با پرداخت هزینه، محل کسب‌وکار خود را تبدیل به Pokestop  کند و این درآمدی جدید برای سازندگان بازی Pokemon Go  محسوب می‌شود.

یکی از پارک‌های کمپانی بزرگ Six Flags از فرصت خوش‌شانسی خود (داشتن Pokestop درون پارک) بهره‌مند شده است و دستورالعملی برای بازیکنان تهیه کرده است. به طور کلی همه‌ی کسب‌وکارها می‌کوشند به طریقی از Pokemon Go در تبلیغات و سایر فعالیت‌های بازاریابی خود بهره‌مند شوند و از تاثیر آن بر رشد فروش لذت ببرند.

دوم: تبلیغات مبتنی بر موقعیت جغرافیایی درون اپلیکیشن

به‌جز Pokestopها و Gymها، کسب‌وکارها می‌توانند از نمایش تبلیغات هدفمند جغرافیایی به بازیکنی که وارد محدوده‌ی مکانی آن‌ها شده است بهره‌مند شوند. برخی کسب‌وکارها هم‌اکنون از طریق اپلیکیشن‌هایی مثل Foursquare به این کار می‌پردازند و با پرداخت مقدار مشخصی، وقتی کاربر وارد منطقه‌ی آن‌ها می‌شود، اپلیکیشن پیامی را به کاربر می‌فرستد (اغلب از طریق Push notification) و تبلیغ کسب‌وکار مذکور را به کاربر نشان می‌دهد. با توجه به این‌که هم‌اکنون کاربران Pokemon Go از اپلیکیشن‌های دیگر بیشتر هستند و از دریافت پیام از این بازی خوشحال می‌شوند، به نظر می‌رسد تبلیغ مبتنی بر موقعیت جغرافیایی در این بازی گزینه‌ی مناسبی است.

خوشبختانه کسب‌وکارهای ایرانی هم می‌توانند با تبلیغات هدفمند جغرافیایی از فرصت‌های اینچنینی استفاده کنند؛ تپسل امکان تبلیغات هدفمند را به تبلیغ‌دهندگان می‌بخشد. توسعه‌دهندگانی هم که با الگو گرفتن از Pokemon Go در پی ساخت اپلیکیشن‌ها و بازی‌های مبتنی بر موقعیت جغرافیایی کاربر هستند، می‌توانند درآمد خوبی از طریق تبلیغات تپسل کسب کنند.

سوم: ثبت لیسانس شخصیت‌های Pokemonها

علاقه‌ی فراوان مردم به این بازی به ما اعلام می‌دارد که به احتمال زیاد در آینده‌ای نزدیک عروسک‌های Pokemonها، فیلم‌ها و انیمیشن‌هایشان و لوازمی با طرح شخصیت‌هایشان در بازار به فروش خواهند رسید. این اتفاق در مورد شخصیت‌های Star Wars هم رخ داد و پیش‌بینی می‌شود سازندگان Pokemon بتوانند با ثبت لیسانس شخصیت‌ها تا ۵۰۰ میلیون دلار و یا بیشتر درآمد کسب کنند.

چهارم: فروش لوازم سخت‌افزاری و شراکت

درگیری زیاد کودکان نسل جدید با دنیای مجازی و لوازم دیجیتال و عدم توانایی ایشان در برقراری روابط اجتماعی در دنیای حقیقی سبب نگرانی والدین شده است. بیشتر زمان کودکان با X-Boxها و Play Stationهایی که به تلویزیون متصل شده است سپری می‌شود. محتوای بازی‌ها هم موجبات افزایش خشونت در جوامع را فراهم آورده است و اکثریت آن‌ها سبب تشدید احساس خشم در کودکان کم‌سن می‌شوند. در چنین شرایطی والدین حاضرند برای رفع این معضلات هزینه بپردازند.

Pokemon Go اپلیکیشنی است که شما را مجبور کند از خانه خارج شوید و با دنیای حقیقی تعامل داشته باشید. علاوه‌براین، در حال حاضر اکثریت Pokestopها و Gymها در اماکن تاریخی، دانشگاه‌ها، پارک‌های محلی و محل‌های پر رفت‌وآمد شهری مثل میادین اصلی و … قرار دارند. سازندگان این بازی Pokemon Go Plus (دستگاهی که می‌توانید با استفاده از آن به انجام بازی بپردازید) را تولید کرده‌ اند و به دلایل مذکور، والدین با اشتیاق نسبت به خرید این دستگاه برای فرزندان خود اقدام کرده‌اند و این هم یکی از راهکارهای درآمدی بازی بوده است.

با ادامه‌ی همین ایده، در صورتی که Pokemon Go بتواند با کمپانی‌های لباس‌های هوشمند (wearables) شراکت داشته باشد و ورزش و تحرک این بازی را با تکنولوژی آن‌‌ها در هم بیامیزد، تجربه‌های کاربری جذاب‌تری در راه است که درآمد این بازی را باز هم افزایش خواهد داد.

مشخص نیست بازی بعدی که موفقیتی مانند Pokemon Go را در سراسر جهان کسب کند کدام بازی خواهد بود، در واقع تصورش سخت است که اپلیکیشنی دوباره بتواند با این سرعت رشد کند؛ اما Pokemon Goدرس‌هایی عمومی برای همه‌ی توسعه‌دهندگان از خود به یادگار گذاشت که قابل تعمیم به هر اپلیکیشنی هستند و به عنوان حسن ختام، به این نکات اشاره می‌کنیم:

مالکیت معنوی را جدی بگیرید: بازی‌ها معمولا از شخصیت‌ها و برندهای محبوب استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موفقیت Pokemon Go نوستالژی خاطرات جوانان با کارتون‌های دیجی‌مون است. سال‌هاست مردم منتظر بازی‌های موبایل این مجموعه هستند و پس از سال‌ها انتظار، حالا آماده‌اند تا برای این شخصیت‌های محبوب و برند مورد علاقه‌شان خرج کنند.

تکنولوژی جذاب است؛ حداقل در بادی امر: تکنولوژی این قدرت را دارد که توجه مردم را جلب کند. از فناوری‌های مختلف برای ساخت یک بازی جدید استفاده کنید. تکنولوژی واقعیت مجازی بازی Pokemon Go مفرح است و برای شیوه‌ی تعامل کاربر با بازی‌های موبایل راه جدیدی را ارائه داده است.

انتشار اولیه بازی بهتر است در بازار هدف اصلی انجام نشود: انتشار اپلیکیشن در بازارهای کوچک‌تر به شما فرصت می‌دهد تا بازخورد مخاطبین و باگ‌های احتمالی بازی را در شرایطی کنترل‌شده بیابید. هم چنین پایداری سرورهای شما در این انتشار محک می‌خورد. توسعه‌دهندگان Pokemon Go ابتدا این بازی را در استرالیا منتشر کردند، پس از دریافت نظر کاربران و رفع نقص‌های گزارش شده، بازی را در آمریکا و سایر نقاط جهان معرفی کردند.