فقط و فقط به درد یک چیز می خورد: چاپ اسناد. کاغذ به صفحه کامپیوتر از بسیاری از جهات برتری دارد و بسیاری از اوقات کاربران ترجیح می‌دهند که مطالبی را که طولانی هستند و به راحتی نمی‌شود آنها را به صورت آنلاین مطالعه کرد به چاپ برسانند.

اما برای مطالعه آنلاین، PDF مثل "هیولای مرداب سیاه" نام فیلمی ساخته شده در سال 1954[ است. او چنگال های خیس و چسبناک خود را روی انسان ها می کشد و با بی‌رحمی تمام دست از سر آن‌ها بر نمی‌دارد.

قانون‌شکنی‌های PDF در عرصه قوانین کاربردی

مشکلات کاربردی بودنی که فایلهای PDF در وب سایت ها یا اینترانت ها به وجود می ‌آورند بی‌شمارند:

• ساختار خطی. فایلهای PDF معمولاً از اسنادی برگردانده شده اند که در اصل برای چاپ نوشته شده بودند و طبعاً نویسندگان آن اسناد از توصیه‌های ارائه شده برای نوشتن در وب سایت پیروی نکرده اند. و نتیجه؟ یک متن طولانی که تعداد صفحات بی‌شماری را اشغال می‌کند و خواندن آن کسل‌کننده و ناخوشایند است.
• تجربه کاربری آزاردهنده. PDF در محیط خاص خود همراه با فرامین و منو هایش به حیات خود ادامه می دهد. از آنجایی که در این محیط فرمان های مرورگرهای استاندارد کارایی ندارند حتی کارهای ساده‌ای مثل چاپ  یا ذخیره‌ سند نیز دشوار هستند.
• خرابی و مشکلات نرم‌افزاری. با اینکه اوضاع بهتر از گذشته شده است، ولی هنوز هم ممکن است که با قرار دادن یک فایل PDF به جای یک صفحه HTML، باعث خرابی و توقف مرورگر یا کامپیوتر کاربران تان شوید.
• اجرای کند. بایستی منتظر بازکننده متن بمانید تا بتوانید شروع به خواندن محتوی کنید. همچنین فایل‌های PDF مدت زمان بیشتری برای دانلود شدن نیاز دارند زیرا از یک صفحه وب سایت معمولی، شلوغ ترند.
• بدون محل شناخته شده. از آنجایی که فایل PDF یک صفحه وب سایت نیست نمی‌توانید قسمت مکان ‌یابی استاندارد را در آن پیدا کنید. معمولا حتی کاربران نمی‌توانند راه ساده برگشت‌ به صفحه اصلی وب سایت را پیدا کنند.
• یک تکه وسیع اطلاعاتی. اکثر فایلهای PDF تکه‌های بزرگی از اطلاعات هستند که هیچ فاصله‌ای نیز در بینشان دیده نمی‌شود. آنها همچنین علاوه بر توانایی بسیار ضعیف در پیدا کردن لغات یکسان، فاقد امکانات مناسب برای جستجو نیز هستند. اگر جواب سؤال کاربر در صفحه 75 باشد، احتمال پیدا کردن آن تقریباً نزدیک به صفر است.
• متن متناسب با صفحه چاپی است نه صفحه کامپیوتر. ساختار PDF فقط برای کاغذ بهینه شده است که اندازه آن معمولاً با اندازه‌ پنجره مرورگر کاربر مطابقت ندارد. سلام بر فونت های ریز و خداحافظ بالا و پایین رفتن نرم و راحت!   

کاربران از PDF متنفرند  

در چند تحقیق اخیر درباره کاربردی بودن، کاربران به گونه‌ای اسفبار در هنگام مواجهه با PDF شروع به گله و شکایت می‌کردند.

آنچه در ادامه می‌بینید نقل قول هائی از سرمایه گذاران است که در حال آزمودن قسمت مدیریت تجاری در وب سایت کمپانی های بزرگ هستند:

"چقدر سخت است که من مجبورم هر PDF را دانلود کنم.  واقعاً آزاردهنده است... مرا عصبانی می‌کند. بالا آمدن صفحه خیلی طول می‌کشد. جستجو در آن مشکل است. به نظر من کار با HTML آسان‌تر است... به جای یک جدول فقط دارم PDF می‌بینم. رویای من این است که به یک وب سایت وارد شوم و برای دیدن فروش 10 سال اخیر، یک جدول در مقابل خودم ببینم".

"من از Adobe Acrobat متنفرم. اگر بخواهم از PDF استفاده کنم، نمی‌توانم بخشی از آن را انتخاب، کپی و به Word منتقل کنم. ممکن است چیزهای گرافیکی وجود داشته باشند که من آن‌ها را نخواهم. من فرمت HTML را ترجیح می‌دهم زیرا می‌توانم آن را ویرایش کنم".

آنچه در ادامه می‌بینیدنقل قول هائی از روزنامه‌نگاران است که در حال آزمودن قسمت روابط عمومی وب سایت کمپانی‌های بزرگ هستند:

"فایلهای PDF مثل صفحات وب سایت نیستند. مشکل سرعت نیست. مشکل این است که انگار به جای سروکار داشتن با یک چیز مایع و روان، دارید با یک چیز جامد و سخت سر و کله می‌زنید".

"آن چیزی که من اینجا می‌بینم یک صفحه از یک سند PDF است که وقتی چاپ می‌شود فوق‌العاده است ولی روی صفحه کامپیوتر به سختی می‌توانم آن را بخوانم. لغات خیلی ریز هستند...".    

"از استفاده از Acrobat دلسرد شده ام... آن‌ها هر صفحه را تبدیل به یک فایل PDF کرده اند. بنابراین نتیجه این شده است که وقتی که صفحه را بالا و پایین می‌کنم، دچار پرش می‌شود و این باعث دردسر شده است".

این نقل قول از یک کارمند است که در حال آزمایش یک اینترانت است:

"اگر صفحه اول شامل یک فهرست الفبایی بود و امکان رجوع به آن وجود داشت خیلی عالی می‌شد. این قسمت کناری احتمالاً برای همین کار است ولی احتمالا اشتباه می کنم".

همان‌طور که در نقل قول آخر می‌بینید، حتی وقتی که یک فایل PDF قسمت جابه‌جایی مخصوص به خود را دارد، به درد کاربران نمی‌خورد زیرا غیراستاندارد هستند و به جای تبعیت از اصول طراحی سایت، انگار برای استفاده بر روی کاغذ طراحی شده اند.

همین عکس‌العمل ها را از کاربران در تحقیقات دیگر نیز داشت ایم. مثلاً در ازمایش وب سایت های B2B کاربران از این شکایت داشتند که وب سایت برای نمایش توضیح محصولات و رضایت مشتریان  به جای استفاده از صفحات وب سایت از PDF استفاده کرده است که در زمان طراحی سایت فروشگاهی به این مورد توجه نشده بود. در اینجا نقل قولی از یک مشتری می‌بینید که از رفتن به قسمت‌هایی از وب سایت که با فرمت PDF بود، اجتناب کرده است:

"ای وای! انگار دارم به قسمت‌های PDF نزدیک می‌شوم. می‌ترسم!"

قدم بعدی: چه باید کرد؟

حال که مشاهده کردیم برای مطالعه آنلاین، PDF کاربردی بودن ضعیفی دارد ، طراحان وب سایت چه باید بکنند؟ هشدار بعدی من در رابطه با بحث و بررسی درباره چگونگی استفاده از PDF است تا بتوانیم رنج و عذاب کاربر را به حداقل کاهش دهیم.

برای مشاهده تحقیق قدیمی ‌تر من در رابطه با PDF می توانید به مقاله "برای مطالعه آنلاین از PDF اجتناب کنید" که چند سال پیش انجام شده است مراجعه کنید.

تفاوت آن زمان و زمان حال در چیست؟ تفاوت زیادی نکرده است. نکته مثبت اینکه امروزه خرابی های کمتری وجود دارد ولی دشمنی با PDF بیشتر شده است زیرا اکنون کاربران تجربه بیشتری در رابطه با مشکلات کاربردی بودن آن پیدا کرده اند.